කොත්මලේ ජලාශය යට සැඟවුණු අපගේ ඉතිහාසය

වියළි සුළං රොද අප ගතෙහි දැවටුනේ පවතින ඉඩෝරයේ සලකුණු පෙන්නුම් කරමිනි.  සියලුම ප්‍රධාන ජලාශ සිඳී ගොසිනි. ස්වාභාව ධර්මය ඔච්චමට මෙන් පොලව විටින්  විට තෙත් කරමින්  මිනිසුන්ගේ සිතේ බලාපොරොත්තු ඇතිකරනමුත්, වරුසාවක පෙරනිමිත්තක් පෙනෙන්නට නැත. මෙවන් අවදියකදී අප බලාපොරොත්තුවෙන්  සිටි පුවතක් දැනගැනීමට ලැබුණි. එනම් කොත්මලේ ජලාශයේ සැගව  තිබෙන  නටබුන් මතුවී ඇත යන්නයි. මීට  කලින් කොත්මලේ ජලාශය නරඹා තිබුනද නටඹුන් නැරඹීමේ අවස්ථාක් නොලැබුනි.

ලංකාවේ එකම භූගත ජල විදුලි බලාගාරය  වන කොත්මලේ විදුලි බලාගාරය  නරඹා ඔබ සතුටු වුවද මෙම ව්‍යාපෘතිය නිසා සිය මුතුන් මිත්තන්ගෙන් උරුම වූ වටිනා ඉඩ කඩම්, දහදිය  මහන්සියෙන් තනාගත් ගෙවල් දොරවල්, වගා බිම් ජාතියේ උන්නතිය වෙනුවෙන් පූජා  කල වැසියන් ගැන ඔබ කවද හෝ සිතුවාද? තවද ග්‍රාම සේවා වසම් 16 ක්, ගම් 66 ක්, තේවතු 4 ක්, කඩදොර ශ්‍රී  ප්‍රියබිම්බාරමය, මොරපේ බෝධි මාලකාරාමය, මොරපේ සුභද්‍රාරමය, හැදුණුවැව  මැදගොඩ ගංගාරාමය, ඔතලාවේ බෝධිරුක්කාරාමය, නවන්ගම අබිනවාරාමය සහ තිස්පනේ  ශ්‍රී සුබ්ද්‍රාරාමය වැනි පෞරාණික පන්සල් 18 ක් ද, මොරපේ දේවාලය සහ  හැදුණුවැව මැදගොඩ පත්තිනි දේවාලය යන හාස්කම් ඇති දේවාලයන්ද මහා කොත්මලේ  ජලකඳ යට සැඟව ඇති බව ඔබ නොදන්නවා විය හැක.

කොත්මලේ ජල කඳට යටවූ පෞරාණික සිද්ධස්ථානවල භාරකාර ස්වාමින්වහන්සේලාගේ ඉල්ලීම පරිදි  මහවැලි  කඩිනම් ව්‍යාපෘතියේ නිර්මාතෘ දිවංගත ගාමිණී දිසානායක ශ්‍රීමතාණන්ගේ උදාර පරිකල්පනාව අනුව කොත්මලේ ජලාශය නිසා සැඟවුණු  පූජා ස්ථාන සිහිපත් කරනු  පිණිස මහවැලි මහා සෑය 1983 මාර්තු 20 දා අරඹන ලදී.

කොත්මලේ ජලාශයේ ජල මට්ටම පහත වැටීමත් සමග කඩදොර ශ්‍රී ප්‍රියබිම්බාරමයේ  බුදුගෙය නැරඹීමේ අවස්ථාව සංචාරකයන්ට උදා වේ. වසරේ වැඩි කාලයක් ජල කඳ යට  සැඟවී තිබුනද මෙහි ඇති ගාම්භීරත්වය අතීතයේ මෙන්ම වර්තමානයේ ද දැක ගත  හැකිවීම පුදුමය දනවන කාරණයකි.

කොත්මලේ ජලාශයේ ඉවුර  දිගේ පල්ලමක් බැස කන්දක් නැගීමෙන් පසු කඩදොර ශ්‍රී ප්‍රතිබිම්බරාමයේ බුදුගෙය අපහට දර්ශනය වුණා. හැමතැන නටඹුන් වූ ගොඩනැගිලි දැකගත හැකි වුනත් බුදුගෙය බිඳක්වත් විනාශ වී තිබුනේ නැහැ. ලොවේ සියලු දෑ අනියත බව පසක් කරමින් වුවද ජල කඳට සැගවී සිට ශාන්ත සිනහවකින් මුව සරසා සිටින බුදු පිළිම වහන්සේ තෙජමානව වැඩ සිටිය හැටි අපූරුයි. මම ජීවිතයේ දැකල තියෙන ලස්සනම බුදුපිළිමය කිව්වොත් එය නිවැරදියි.

බුදු පිළිම වහන්සේ දැකීමෙන් අපේ සිත් සතන් නිවී සැනසුනද එම සතුට එක වරම නැතිවුනේ තිරිසන් මිනිසුන් විසින් නිදන් සෙවීම සඳහා බුදුපිළිමය යකඩයකින් හාරලා තිබුන බව දර්ශනය වීමෙන්. අනේ මෙහෙමත් මිනිසුන් සිටින රටක්! මෙතරම් වටිනා පෞරාණික සම්පතක් වෙත නිදන් හොරුන්ගේ බැල්ම වැටී තිබීම ශෝකජනක තත්වයක් නිසා ජල කඳට යටව තිබියදී එයට ලැබෙන ආරක්ෂාව වැඩි බව  අපට සිතුනා.

ඡායාරූප හා සටහන : දිනේෂ් ඩෙකර්